Κατηγορία: Δημόσιος χώρος/ Πόλη

Εφτά μήνες μετά την αστυνομική εισβολή και την εκκένωση της κατάληψης Rosa Nera, συνεχίζεται η εικοσιτετράωρη φύλαξη του κτηρίου και ο αποκλεισμός της τοπικής κοινωνίας από την αυλή. Δεν θα ήταν άτοπο να ισχυριστούμε, πως το ζήτημα της αστυνομικής παρουσίας στον λόφο Καστέλι, ταιριάζει γάντι με την συνολικότερη κρατική αντιμετώπιση όλων των θεμάτων και όλων των αντιστάσεων που έχουν ξεπροβάλλει από την στιγμή της έλευσης της covid-19 στον ελλαδικό χώρο. Δηλαδή, την εφαρμογή του δόγματος “νόμος και τάξη”, από την πλευρά του υπουργείου ΠΡΟ.ΠΟ, του πολιτικού του προισταμένου, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, όπως και την αμείλικτη αστυνομική εφαρμογή, αυτού του δόγματος, σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής.

Ζούμε μιά συγκυρία, ταξικά μεροληπτικής θανατοπολιτικής και ισοπεδωτικής αστυνομικής διαχείρισης της covid-19. Οι επιτακτικές διεκδικήσεις υγειονομικών και συνδικαλιστικών φορέων, για θωράκιση των δημόσιων δομών υγείας, όχι απλώς έπεσαν στο κενό, αλλά και ποινικοποιήθηκαν με διώξεις αγωνιζόμενων γιατρών και νοσηλευτ(ρι)ών. Παράλληλα οι κοινωνικές διεκδικήσεις -μαθητών, γονέων, εκπαιδευτικών, καθαριστ(ρι)ών- για την ουσιαστική λειτουργία του σχολείου και για την πρόσβαση όλων στην παιδεία ήρθε σε ρήξη με την κυβερνητική πολιτική όξυνσης των ανισοτήτων και των αποκλεισμών στην εκπαίδευση. Η κυβέρνηση αποφάσισε να στελεχώσει τον κρατικό μηχανισμό με την πρόσληψη μπάτσων, να επενδύσει στην αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού και να μοιράσει “δώρα” στους καναλάρχες της αρεσκείας της. Και όχι τυχαία. Η κυβέρνηση, βρίσκει την ευκαιρία και ψηφίζει νόμους οι οποίοι προσπαθούν να επιβάλλουν μια βίαιη και ριζική αναδιάρθρωση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και των εργασιακών σχέσεων, έτσι όπως τα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Γίνεται φανερό πως ο νόμος Κεραμέως- Χρυσοχοΐδη ήταν απλώς ένας προάγγελος του εκτρωματικού νομοσχεδίου για τα εργασιακά που έφτασε ήδη στη Βουλή για την υποτιθέμενη “διαβούλευση”.

Το κράτος, πιστό στα συμφέροντα της υπεράσπισης του κεφαλαίου, επιδιώκει την ολική σύνδεση των επιχειρηματικών κύκλων με τα πανεπιστημιακά ιδρύματα, στην κατεύθυνση μετατροπής τους σε ένα αποστειρωμένο χώρο παραγωγής κέρδους (και όχι γνώσης), προσπαθώντας να πειθαρχήσει το φοιτητικό σώμα, ούτως ώστε αυτό να συμμετέχει απρόσκοπτα στην λειτουργία του επιχειρηματικού πανεπιστημίου. Με περισσότερη εντατικοποίηση και στρατευμένη εξειδίκευση, με την αποξένωση που προκαλεί η τηλεκπαίδευση και τον ολοένα εντεινόμενο αποκλεισμό των από τα κάτω στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η είσοδος των μπάτσων στις σχολές -και σε κάθε σπιθαμή δημόσιου χώρου- είναι η παλιά καλή συνταγή του κράτους για να αντιμετωπίσει κάθε πιθανή αντίσταση που θα δημιουργηθεί από την κοινωνικοποίηση, την πολιτικοποίηση και την οργάνωση των καταπιεσμένων.

Η εντεινόμενη παρουσία της αστυνομίας σε όλα τα επίπεδα της ζωής μας, με τις παράλογες απαγορεύσεις, τα πρόστιμα και την καταστολή σε όσους και όσες αντιστέκονται, φυσικά δεν θα μπορούσε να λείψει και από τα Χανιά. Η αστυνομική παρουσία και ο αποκλεισμός πρόσβασης στην αυλή της Rosa Nera, -παρά την αντίθεση της κοινωνίας και των κινημάτων στην εκκένωση της κατάληψης και την ξενοδοχοποίηση του λόφου- προκαλεί δικαίως. Εδώ και εφτά μήνες, ένας, κατεξοχήν, ελεύθερος σε πρόσβαση και ανοιχτός σε ανησυχίες χώρος, φυλάσσεται από τα σώματα ασφαλείας του “επιχειρείν” και του κεφαλαίου. Ξέρουν τι κάνουν. Οι κοινωνικές δυναμικές απ’ όπου αντλούσε η Rosa Nera κατά την δεκαεξάχρονη παρουσία της στον λόφο, όπως και η άμεση σύνδεση της με τις κοινωνικές και ταξικές αντιστάσεις, με τον κόσμο των κινημάτων και τις μειονότητες, θα ήταν ένα αγκάθι για τις επιδιώξεις κράτους και αφεντικών για την εδραίωση των πολιτικών τους, στην τωρινή περίοδο. Κι’ αυτό γιατί μέσα σε συνθήκες εγκλεισμού και κατ’ οίκον απομόνωσης, η αυλή θα αποτελούσε ένα πεδίο συνάντησης και πολιτικής κοινωνικοποίησης. Σε μια συνθήκη ολοένα και εντονότερης υποτίμησης της εργασίας και της ζωής των χαμηλών κοινωνικών τάξεων και των προλετάριων, η Rosa Nera θα αποτελούσε τόπο αντίστασης. Σε μια πόλη, που έχει μετατραπεί σε θεματικό πάρκο κατανάλωσης και άκρατης τουριστικοποίησης, όπου οι μειονότητες, οι μετανάστριες και οι πρόσφυγες “εξαιρούνται” από τον δημόσιο χώρο, η αυλή της Rosa Nera, θα λειτουργούσε σαν ένας χώρος πολιτικής ζύμωσης και πολιτιστικής έκφρασης, ελεύθερος από την “λογική” της κερδοφορίας.

Η πολιτική λογική που διακατείχε την Rosa Nera και την διαχείριση της αυλής, μέσα από αντιιεραρχικές και οριζόντιες διαδικασίες, ήταν εχθρική- εκτός από την αστυνομία και τους φασίστες- και απέναντι στις λογικές των περιφράξεων και της ανάθεσης που το κεφάλαιο βάζει στον δημόσιο χώρο, στα κοινά , αλλά και στην διαχείριση των ίδιων των κοινωνικών σχέσεων και της πολιτικής δράσης. Το μοίρασμα, οι κοινωνικοί ταξικοί αγώνες και η αντίθεση στην εμπορευματοποίηση κάθε πτυχής της ζωής, πράγματι ενοχλούσαν -και ενοχλούν- τα αφεντικά και τους ντόπιους μεγαλοεργολάβους. Γι αυτούς, ο λόφος Καστέλι, δεν είναι τίποτε άλλο από μια εμβληματική μπίζνα. Το “Μπαλκόνι των Χανίων” όφειλε να γίνει το όχημα της εκμετάλλευσης ανθρώπων, ιστορίας και φυσικού τοπίου για να ταιριάζει με τον κόσμο της κυριαρχίας. Για τον κόσμο των Χανίων, ο λόφος Καστέλι ήταν απλά ένα φίλοξενο σπίτι του κινήματος. Γι αυτό και το κράτος προχώρησε στην εκκένωση της Rosa Nera. Για να χτυπήσει το τοπικό κίνημα, χρησιμοποιώντας ως δούρειο ίππο το Πολυτεχνείο Κρήτης.

Ο αγώνας που ξεκίνησε για την υπεράσπιση του ελεύθερου-δημόσιου χώρου στο λόφο Καστέλι, πέρασε και περνάει μέσα από τους αγώνες της εργατικής τάξης, των μεταναστ(ρι)ών, των προσφύγων και των μειονοτήτων ενάντια στην υποτίμηση της υγείας, της εργασίας, της παιδείας και εν τέλει της ζωής μας. Η καμπάνια για την απελευθέρωση του λόφου Καστέλι ενάντια στην ξενοδοχοποίηση, την απομάκρυνση των αστυνομικών δυνάμεων και το άνοιγμα της αυλής είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Σάββατο 17 Απρίλη 17:00 Πλατεία Σπλάντζιας

Εκδήλωση-συζήτηση: Πρόταση Αυτοδιαχείρισης του συγκροτήματος στο Λόφο Καστέλι (Συνέλευση ΠΕΦ)

ROSA NERA                                                                                   Χανιά, Απρίλιος 2021

Το Δεκέμβρη του 2020 η εταιρία Belvedere Μονοπρόσωπη Ε.Π.Ε, η οποία σχεδιάζει τη μετατροπή των τριών κτιρίων στο λόφο Καστέλι σε ξενοδοχειακό συγκρότημα, αποστέλλει στο Δήμο Χανίων και σε τοπικό διαπλεκόμενο ΜΜΕ μια σειρά απεικονίσεων της πρότασής της· σε μια προσπάθεια να πείσει την τοπική κοινωνία για την εν λόγω επένδυση. Η υλοποίησή της προϋποθέτει την αλλαγή του υπάρχοντος γενικού πολεοδομικού σχεδίου (Γ.Π.Σ), το οποίο δεν επιτρέπει ξενοδοχειακή μονάδα τέτοιας κλίμακας. Η εισήγηση της επιτροπής που έχει οριστεί απ’ τη δημοτική αρχή για την αλλαγή του χωροταξικού, ύστερα από κοινωνικές αντιδράσεις, διατηρεί τη χρήση της αμιγούς κατοικίας για το λόφο Καστέλι και πλέον περιλαμβάνει την “κοινωφελή χρήση” των τριών κτιρίων.

 Ο Π. Σημανδηράκης έχει τοποθετηθεί ήδη στο πρόσφατο παρελθόν υπέρ του αυτοδιοίκητου του Πολυτεχνείου σε σχέση με την περιουσία που διαχειρίζεται, πράγμα το οποίο ουσιαστικά αποτελούσε θέση υπέρ της ξενοδοχοποίησης του Λόφου. Πλέον με τη δηλωμένη πρόθεση της κυβέρνησης να τροποποιήσει κεντρικά τις προτάσεις των δήμων για το χωροταξικό, μπορεί δίχως κόστος να υποκρίνεται πως αφουγκράζεται το κοινωνικό ρεύμα για κοινωφελή χαρακτήρα των κτιρίων. Παράλληλα, όλο τον προηγούμενο καιρό βρίσκεται σε εν κρυπτώ διαδικασίες και τηλεδιασκέψεις με τη σύγκλητο, την Belvedere και τον -από διάφορα πόστα (ξενοδόχος,πρύτανης, υφυπουργός παιδείας)- πιο ένθερμο υποστηρικτή της επένδυσης Β. Διγαλάκη.

Η αλλαγή του Γ.Π.Σ. δεν αφορά, όμως, μόνο το λόφο Καστέλι. Για παράδειγμα, ο καθορισμός των χρήσεων γης και των συντελεστών δόμησης για το χώρο του στρατοπέδου Μαρκόπουλο και για το παραλιακό μέτωπο της Νέας Χώρας αποτελούν ζητήματα για τα οποία η «αρμόδια επιτροπή» καλείται να καταθέσει προτάσεις. Φυσικά τον τελευταίο λόγο σε όλα τα παραπάνω έχει το «αρμόδιο Υπουργείο». Πρόκειται, λοιπόν, για μία συζήτηση που μας αφορά όλους/ες. Μια συζήτηση στην οποία ως συνέλευση της κατάληψης Rosa Nera επιδιώκουμε με τις παρεμβάσεις και τους αγώνες να θέτουμε ανοιχτά: σε τι πόλη θέλουμε να ζούμε.

Δεν έχουμε καμία εμπιστοσύνη στην τοπική αυτοδιοίκηση που επί δεκαετίες- και με δική της ευθύνη- το κέντρο της πόλης έχει μετατραπεί σε ένα τουριστικό θέρετρο. Ένα ιστορικό κέντρο το οποίο προσλαμβάνεται ως τέτοιο μονάχα όσο είναι εμπορικά αξιοποιήσιμο. “Η ακρόπολη ή το μπαλκόνι των Χανίων” λογίζεται ως φιλέτο, τόσο από τους επενδυτές που καιροφυλακτούν την υποτίμηση των μισθώσεων γης, όσο και από τους ιδιοκτήτες και το πολιτικό προσωπικό, κοινοβουλευτικό ή δημοτικό. Η τουριστικοποίηση ολόκληρων οικιστικών ζωνών, όπως ήταν κάποτε η παλιά πόλη έχει κάνει ορατές τις συνέπειές της. Η μόνιμη κατοίκηση είναι αραιή από την αύξηση των ενοικίων, οι δημόσιοι χώροι καταλαμβάνονται από επιχειρήσεις, ενώ δημιουργούνται αποκλεισμοί σε όσους δεν έχουν τη δυνατότητα κατανάλωσης ή δεν επιλέγουν να περιηγηθούν μέσα στο θεματικό πάρκο διασκέδασης. Αντιθέτως για μεγάλο μέρος του πληθυσμού που εργάζεται στην τουριστική ζώνη αποτελεί ένα χώρο υποτιμημένης εργασίας, υπερωριών, και κατά μεγάλο μέρος μαύρης εργασίας, αν όχι εξ ολοκλήρου.

Για το λόφο Καστέλι 

Κατά συνέπεια στη παρούσα συνθήκη τίθεται το ερώτημα αν το δημοτικό συμβούλιο μπορεί να προασπίσει την ιστορικότητα των χώρων και τον δημόσιο χαρακτήρα μέσω του πολεοδομικού σχεδιασμού. Στον αντίποδα από την δεκαεξάχρονη εμπειρία του συλλογικού εγχειρήματος Rosa Nera αποδεικνύεται ότι η ιστορικότητα και ο δημόσιος χαρακτήρας διασφαλίζεται: από την ελεύθερη πρόσβαση στους χώρους, από την ισότητα σε αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων, από την φροντίδα για την συλλογική μνήμη (είτε συντηρώντας το κτίριο, είτε αναδεικνύοντας πτυχές των παραλειπόμενων της τοπικής ιστορίας περασμένες στη λήθη).

 Η πιο πρόσφατη πρόταση για τα κτίρια στο λόφο που αναδείχθηκε από τον κόσμο της κυριαρχίας και της αντιπροσώπευσης είναι η εξής:

“Κόμβος Εκπαίδευσης, Τεχνολογίας και Καινοτομίας“. Πέραν του γεγονότος πως πρόκειται για ξαναζεσταμένο φαΐ (αφού από την εποχή της μεταφοράς της Αρχιτεκτονικής Σχολής στα Κουνουπιδιανά είχε εμφανιστεί στον δημόσιο διάλογο για το κτήριο της Γαλλικής Σχολής) ας εξετάσουμε την πραγματική της κοινωνική ωφέλεια.

“Τεχνολογικό Κέντρο, με τη δημιουργία μηχανισμού υποστήριξης και παροχής υπηρεσιών σε εταιρείες υψηλής τεχνολογίας” ή για να το κάνουμε πιο λιανά, απλήρωτη εργασία φοιτητών, μεταπτυχιακών και λοιπών “εθελοντών πρακτικάριων” σε εταιρικά projects που καμία σχέση δεν έχουν με τις ανάγκες του τόπου  ή τα ίδια τα ενδιαφέροντα των φοιτητών. Το ίδιο ακριβώς μη κοινωφελές πνεύμα διακρίνει και το  “Γραφείο Υποστήριξης και Επιταχυντή Νεοφυών Επιχειρήσεων”, λες και δεν έχουμε δει πού κατέληξαν οι προηγούμενες εφαρμογές αυτής της ιδέας παγκοσμίως. Το ποσοστό των ανθρώπων που “έπιασαν την καλή” ή ακόμα και κατάφεραν να αυτοσυντηρηθούν μέσα από τα κάθε λογής “φυτώρια νεοφυούς επιχειρηματικότητας” είναι πολύ κοντά σε αυτό των ανθρώπων που έπιασαν το ΛΟΤΤΟ. Οι υπόλοιποι (και μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους) δούλεψαν και δουλεύουν σαν σκλάβοι για τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες στις “παιδικές χαρές” τους, χωρίς καν να έχουν δικαιώματα στα τμήματα του λογισμικού που γράφουν ακόμα και στον “ελεύθερό τους χρόνο”, αφού σύμφωνα με τα συμβόλαια που έχουν υπογράψει κάθε κομματάκι κώδικα που παράγουν ανήκει στην εταιρεία.

Είναι πασίγνωστο επίσης ότι οι “τεχνολογικοί κολοσσοί” που φαντασιώνεται να προσελκύσει το “Τεχνολογικό Κέντρο” όχι μόνο δεν πληρώνουν φόρους, αλλά όπου εγκαθίστανται διαρρηγνύουν συστηματικά τον κοινωνικό ιστό. Το παράδειγμα του Σαν Φρανσίσκο και των αγώνων των κατοίκων να παραμείνουν στην πόλη είναι πραγματικά βγαλμένο από την πιο εφιαλτική δυστοπία. Η πρόταση όμως γίνεται ακόμα πιο απωθητική με την “Κοινωνική Καινοτομία” που ευαγγελίζεται. Η διαχρονική απουσία των φορέων (Πολυτεχνείο, Περιφέρεια και Δήμος) σε σχέση με την αντιμετώπιση των πραγματικών αναγκών των ανθρώπων (όπως των “αόρατων” άστεγων της πόλης) ή κοινωνικών περιβαλλοντικών ζητημάτων (ΑΒΕΑ, Στρατόπεδο Μαρκοπούλου, βιομηχανικές Α.Π.Ε) το μόνο καλό που προσφέρει είναι ότι  πυροδοτεί κάποιες φορές τους τοπικούς κοινωνικούς αγώνες.

Για το στρατόπεδο Μαρκόπουλου   

Όσον αφορά στο στρατόπεδο Μαρκοπούλου, το οποίο ήδη έχει περάσει στη δικαιοδοσία του δήμου Χανίων από το υπουργείο αμύνης, ύστερα από χρόνιους αγώνες διεκδίκησης των κατοίκων της περιοχής με τη συμπαράσταση του τοπικού κινήματος, οφείλουμε να υπενθυμίσουμε  λίγα πράγματα που θεωρούμε σημαντικά. Το αίτημα για ένα χώρο πρασίνου, ένα πάρκο που θα έχει δημόσιο χαρακτήρα (δηλαδή θα αποτελεί τόπο συνάντησης των ανθρώπων της πόλης), δεν μπορεί να συμπλέει με ένα χώρο πρασίνου που θα εμπεριέχει ήπια ή εντατικότερη εμπορική εκμετάλλευση. Αφενός γιατί αυτοί οι οποίοι αποφασίζουν για τις ζωές μας δεν μπορούν να εγγυηθούν τα όρια της εμπορευματοποίησης οποιουδήποτε χώρου, καθώς αποτελούν οργανικό τμήμα και γραφειοκρατικό βραχίονα των μεγάλων ή μικρότερων επενδυτών που αδηφάγα ψάχνουν για επέκταση των κερδών τους· αφετέρου γιατί η παραδοχή ότι για να υπάρξει ένας δημόσιος χώρος πρασίνου στην πόλη, το πρώτο που οφείλουμε να εξετάσουμε είναι το πώς θα είναι οικονομικά βιώσιμος (με ότι αυτό συνεπάγεται) ξεσκεπάζει απ’ τη μια τις κερδοσκοπικές προθέσεις των σχεδιαστών κι απ’ την άλλη προβάλλει την πιο χυδαία στάση απέναντι στο φυσικό περιβάλλον.

Ο μόνος κρίσιμος παράγοντας που μπορεί αποτελεσματικά να θέτει όρια στα σχέδια κερδοφορίας  ακόμα κι όταν αυτά υιοθετούν “πράσινα”, “οικολογικά” ή και “κοινωνικά ευαίσθητα” χαρακτηριστικά είναι οι κοινοί τοπικοί αγώνες της κοινωνικής και εργατικής βάσης , η οποία έχει ανάγκη για ελεύθερους από το εμπόρευμα δημόσιους χώρους που αναβαθμίζουν τον κοινωνικό μισθό και την ποιότητα της ζωής της.

Από μεριά μας, παραμένει η πρότασή μας για την προάσπιση και επέκταση των αυτοδιαχειριζόμενων ελεύθερων δημόσιων  χώρων που θα αποτελούν ζωντανά κύτταρα της πόλης και θα ευνοούν τη συμμετοχή όλων σε αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Παράλληλα στηρίζουμε  κι εκφραζόμαστε μέσα από κάθε αγώνα διεκδίκησης με ανοιχτές ισότιμες διαδικασίες.