Στις 7 Οκτωβρίου 1944, σε τρία από τα κρεματόρια με τους θαλάμους αερίων, στο στρατόπεδο θανάτου Άουσβιτς ΙΙ – Birkenau, θα συμβεί κάτι αναπάντεχο για τους Ναζί.
Είναι η μέρα που θα ξεσπάσει η πολυεθνική εβραϊκή εξέγερση, οργανωμένη κυρίως από Πολωνούς, Ούγγρους αλλά και πολλούς Έλληνες (ίσως και 70, κυρίως σαλονικιούς σεφαραδίτες αλλά και ρωμανιώτες) Εβραίους μελλοθάνατους των Sondernkommandos.
Η εξέγερση αποτελεί άλλη μια αλυσιδωτή αντίδραση, τo 1944 μετά την εξέγερση στο γκέτο της Βαρσοβίας, και οργανώθηκε μυστικά χάρη στην οργάνωση των κρατούμενων (σκλάβων προς εξόντωση) εβραίων γυναικών στις αποθήκες και τα εργοστάσια του στρατοπεδικού συμπλέγματος.
Στο σύμπαν των στρατοπέδων βιομηχανικής εξόντωσης και στα εργοστάσια του Άουσβιτς, μέσα στα ασφυκτικά κέντρα αυτού που ο Πρίμο Λέβι ονόμασε «γκρίζα ζώνη» της ανθρωπότητας, μια ένοπλη αντίσταση είναι αδύνατη για τους παγιδευμένους σκλάβους και τις κρατούμενες, ακόμα και για όσες και όσους έχουν πολιτική και στρατιωτική εκπαίδευση, όπως και για τα δίκτυα της αντίστασης.
Η οργάνωση της εξέγερσης της 7ης Οκτώβρη, εκεί που οι φασίστες θεωρούσαν αδιανόητο ότι μπορεί να συμβεί – είναι μία από τις κορυφαίες στιγμές της αντιναζιστικής αντίστασης.
Στην Ελλάδα, η διεθνής αντιφασιστική μνήμη αυτής της μέρας μνημονεύεται περιθωριακά, παρά (ή ίσως γι’ αυτό;) την κρίσιμη συμμετοχή και την θυσία δεκάδων (ίσως και 70) Εβραίων της Ελλάδας.
Το Άουσβιτς αποτελεί ένα τοπωνύμιο του οικουμενικού ιστορικού τραύματος που δεν συνέβη «αλλού», αλλά και «εδώ» ακριβώς.
Στην Rosa Nera, επιμένοντας πως η αντιφασιστική μνήμη και η ιστορία της Ευρώπης θα βυθίζονται επικίνδυνα στην λήθη όσο αγνοούνται οι οικουμενικές συνέπειες του Ολοκαυτώματος και οι τρόποι που οι σκιές τους σκεπάζουν το σήμερα, οργανώνουμε μια μέρα μνήμης, προβολών και συζήτησης, γύρω από την 7η Οκτώβρη.