Η ιστορία και η μνήμη είναι δυο αλληλένδετες έννοιες εξίσου σημαντικές για τη συνειδητή συνέχεια της ζωής. Οι πλατείες, τα κτίρια, τα μνημεία κι όλα τα ανθρώπινα κατασκευάσματα αποτελούν, μαζί με το φυσικό περιβάλλον, όχι μόνο ιστορικά αποτυπώματα αλλά και υποθέματα γνώσης και συλλογικής εμπειρίας, πάνω στις οποίες στηρίζεται το παρόν. Το κτίριο της παλιάς μεραρχίας στην πόλη των
Χανίων αποτελεί ένα τέτοιο υπόθεμα που από το 1870 εδράζεται σε έναν τόπο ο οποίος μαρτυρά τη συνέχεια της κοινωνικής ζωής εδώ και 4.000 χρόνια. Ο χώρος παραχωρήθηκε κάποτε με δωρεά του ελληνικού Δημοσίου προς το νεοσύστατο Πολυτεχνείο με κοινωφελή σκοπό: την προαγωγή του εκπαιδευτικού έργου στο οποίο είναι ταγμένο το Ίδρυμα.
Έκτοτε ο κοινωφελής σκοπός έλαβε υπόσταση -σε μια διαφορετική κατεύθυνση- μόνο από την κατάληψη Rosa Nera ανοίγοντας το κτίριο για όλο τον κόσμο (εκτός από τους φασίστες) και δημιουργώντας ποικίλες εκδηλώσεις πολιτικού, κοινωνικού και πολιτιστικού χαρακτήρα.
Απ’ την άλλη, η νεοφιλελεύθερη πρυτανική αρχή όχι μόνο αδιαφόρησε για την ιστορική αξία του κτιρίου αλλά, δίχως καθόλου ντροπή, αποφάσισε να το δημοπρατήσει προς όφελος των μεγαλοξενοδόχων. Η απολίτικη στάση που παραγκωνίζει τον οποιοδήποτε δημόσιο προσανατολισμό για χάρη του ιδιωτικού κεφαλαίου είναι προφανής όχι μόνο από την παράνομη αλλαγή χρήσης του κτιρίου, αλλά κι από τον τρόπο που πάρθηκε αυτή η απόφαση (από τους 17 συγκλητικούς ψήφισαν μόλις 9 κι από αυτούς 2 ψήφισαν λευκό ενώ οι φοιτητές, για παράδειγμα, δεν ρωτήθηκαν καθόλου). Μάλιστα ο τότε πρύτανης και νυν υφυπουργός μάς έκανε μαθήματα δημοκρατίας μιλώντας πότε για την αυτονομία του ιδρύματος και πότε για το σεβασμό στις πλειοψηφίες!
Η λέξη αυτονομία έχει ως πρώτο συνθετικό τον εαυτό. Είναι να απορεί κανείς, πώς ένα πανεπιστήμιο δεν περιλαμβάνει στον ‘‘εαυτό του’’ τα ίδια του τα υποκείμενα δηλαδή τους φοιτητές. Προφανώς, κατά τη δεξιά σκέψη, τα πανεπιστήμια δε φτιάχνονται για τους φοιτητές αλλά για την καλλιέργεια μιας αγοραίας αντίληψης, σύμφωνα με την οποία ο όρος αυτονομία υπονοεί την αφαίρεση της κοινωνικής ευθύνης από τις οικονομικές αποφάσεις. Επιπλέον, μετά από το προπέρσινο ισχυρό αντανακλαστικό κύμα αντιδράσεων απέναντι στην επερχόμενη ξενοδοχοποίηση του ιστορικού κτιρίου, ο κ. Διγαλάκης δε δικαιούται να μιλάει για πλειοψηφίες.
Η επιχειρηματική νοοτροπία μέσα από την οποία εκφράζεται πάντα η πρυτανική αρχή, προσπαθεί να κρύψει τη χυδαιότητά της πίσω τη ρητορική της αξιοποίησης. Το ξεπούλημα βαφτίζεται αξιοποίηση, σκεπάζοντας έτσι κάθε άλλη αξία (ιστορική, πολιτισμική, κοινωνική κ.λ.π.) που αντιτίθεται στα ιδιωτικά συμφέροντα των τουριστοκάπηλων.
Εκτός των ηθικών ζητημάτων που εγείρονται λόγω των κοινών συμφερόντων του πρώην πρύτανη με τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις *, η υποταγή όλων στους όρους της ανεξέλεγκτης τουριστικής βιομηχανίας, είναι αυτοσκοπός για τον κ. Διγαλάκη αφού το χρήμα προβάλλεται ως η υπέρτατη αξία του νεοφιλελευθερισμού. Τα βουνά, η θρησκεία, η ιστορία, ο αθλητισμός, όλα μπορούν να ειδωθούν σαν τουριστικά προϊόντα. Όλα μπορούν να εκτιμηθούν με βάση την αγοραστική τους αξία.
Το πρόβλημα για τους τεχνοκράτες του είδους, δεν είναι η εκποίηση της ζωής του τόπου αλλά σε ποια τιμή θα ξεπουληθούμε. Ας θυμηθούμε τι έλεγε ο κ.Διγαλάκης στην προεκλογική του καμπάνια: <<Στα Χανιά οι κινητήρες της ανάπτυξης είναι ο τουρισμός και ο πρωτογενής τομέας………τα πλεονεκτήματα αυτά τα γνωρίζουμε: τα ορεινά τοπία, τα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα ως βάση της κρητικής διατροφής, η ιστορία, ο θρησκευτικός τουρισμός, το κλίμα μας……. συζητάμε για τουρισμό υψηλών προδιαγραφών την στιγμή που δεν έχουμε μία μαρίνα στον νομό……εμείς είδαμε στο Πολυτεχνείο το Κολυμβητήριο σαν ένα κέντρο αθλητικού τουρισμού>>.
Το κολυμβητήριο για τους τουρίστες και το κτίριο Παπαδόπετρου κλειστό μέχρι να γίνει AIRBNB;;;;
Το σχέδιο είναι απλό και γνωστό σε όλους τους φορείς εξουσίας: αφήνουν τα κτίρια να ρημάζουν, αποκλείοντας, παράλληλα, τον κόσμο από τη χρήση τους, έτσι ώστε όταν θα έρθει η ώρα του ξεπουλήματος να μπορούν να το βαφτίσουν αξιοποίηση. Πολλά τα παραδείγματα σχεδιασμένης εγκατάλειψης στην πόλη μας: το παλιό ΙΚΑ, η βίλα Πολογιώργη, ο ‘ιταλικός στρατώνας’ , οι παλιές φυλακές, το πάρκο χλωρίδας, η παλιά ΑΒΕΑ κ.α.
Ως προς τους σχεδιασμούς των πρυτάνεων και του σιναφιού τους: Αχρησιμοποίητο το κολυμβητήριο του πολυτεχνείου μέχρι σήμερα.
Αχρησιμοποίητο το κτίριο Παπαδόπετρου για 3 χρόνια ώσπου του έδωσαν ζωή οι φοιτητές μέχρι να το ξανά-αχρηστέψει η πρυτανική αρχή για τουλάχιστον 9 χρόνια.
Αχρησιμοποίητη η γαλλική σχολή (ξανά αυθαίρετη εκκένωση ακολουθούμενη από υλική φθορά).
Αχρησιμοποίητο πλέον και το κτίριο της παλιάς πρυτανείας του οποίου η διατήρηση οφείλεται στην προστασία του από τους καταληψίες.
Αχρησιμοποίητη και η παλιά μεραρχία για 20 χρόνια ώσπου την αναστήλωσαν και τη συντηρούν οι καταληψίες εδώ και 15 χρόνια.
Μάλιστα, εκτός από την κατάληψη Rosa Nera (και την παλιά πρυτανεία) τα υπόλοιπα κτίρια, με τη βίαιη εγκατάλειψή τους, ρήμαξαν τόσο που χρειάζονται ένα σκασμό λεφτά για την επαναλειτουργία τους ( 30.000 ευρώ κοστίζει μόνο η ζημιά του δικτύου θέρμανσης στο κτίριο Παπαδόπετρου!). **
Η όλη φιλολογία των τεχνοκρατών περί ανάπτυξης και οικονομικής άνθισης είναι, λοιπόν, επιεικώς υποκριτική διότι όλα αυτά τα λεφτά για την αποκατάσταση των φθορών που προκάλεσε η πολιτική των εκκενώσεων, θα τα πληρώσουμε εμείς κι όχι οι πρυτάνεις. Αντίθετα, ενοχλούνται, όλοι αυτοί οι καρεκλοκένταυροι, όταν βλέπουν ανθρώπους δίχως οικονομικό κίνητρο, να αξιοποιούν ουσιαστικά κάποιο κτίριο (όπως οι φοιτητές το Παπαδόπετρου), διότι τους χαλούν το σχεδιασμένο αποκλεισμό της κοινωνίας από αυτούς τους χώρους. Χώροι που, όπως προείπαμε, εκλαμβάνονται μόνο ως επενδυτικά μέσα για στενά ιδιωτικά συμφέροντα. Επίσης, ας αναλογιστούμε πώς θα ήταν το κτίριο της μεραρχίας αν δεν είχε καταληφθεί τα τελευταία 15 χρόνια. Ας υπολογίσουμε: 20 χρόνια εγκαταλελειμμένο και 15 χρόνια μέχρι σήμερα, θα ήταν συνολικά 35 χρόνια διάλυσης -κόστος που καλύφθηκε με τα χρήματα αλλά κυρίως με τον κόπο των ανθρώπων που συντηρούν το κτίριο, έχοντας ως κίνητρο την προάσπιση του δημόσιου χαρακτήρα του και την άνθιση του πολιτικού λόγου. Η ιστορία των ανθρώπων δεν είναι απλώς ένα παρελθόν που στέκεται, αλλά κι ένα παρόν που κινείται -κι αυτή η κίνηση είναι στο χέρι μας αν θα εξελιχθεί δημιουργικά. Οι άνθρωποι, κι όχι η αγορά, αποφασίζουν να δώσουν ζωή στα κτίρια, ζώντας μέσα τους, κάνοντας δημόσιες εκδηλώσεις, προσκαλώντας σε δημιουργικές δράσεις, χτίζοντας κέντρα αγώνα για έναν καλύτερο κόσμο μακριά από τον καθαγιασμό της εμπορευματοποιημένης ζωής. Η κατάληψη Rosa Nera εδώ και 15 χρόνια προσανατολίζεται σε μια απελευθερωτική συνέχεια της ιστορίας του χώρου. Οι προκάτοχοί μας έδιωξαν τους πασάδες, τους βασιλιάδες, τους ναζί και τους Έλληνες φασίστες απ’ το κτίριο. Είναι ευθύνη όλων μας να το προστατέψουμε από τους νεοφιλελέδες και τους κρατικούς δημοπράτες. Ο αγώνας δε σταματά………
* βλέπε εφ. των συντακτών 1/7/2019
** βλέπε: Αγώνας της Κρήτης 25/9/2018