Στα δεκάδες χιλιάδες χρόνια παρουσίας του ανθρώπου στη γη, το έθνος είναι μια σχετικά καινούρια πατέντα 2μιση αιώνων, που επιβλήθηκε από την νεοαναδυόμενη τότε, οικονομικά κυρίαρχη τάξη, την αστική, στους τοπικούς πληθυσμούς, σε μια περίοδο ευρύτερων κοινωνικών, πολιτικών και τεχνολογικών αλλαγών σε παγκόσμια κλίμακα (Βιομηχανική επανάσταση, κατάργηση φεουδαρχικού κατακερματισμού, συνένωση τοπικών αγορών σε ευρύτερες, σταθεροποίηση οικονομικών σχέσεων μεταξύ περιοχών).
Μια μικρή πληθυσμιακά κοινωνική ομάδα, λόγω της οικονομικής ισχύος της, κατάφερε να επιβάλλει και να σταθεροποιήσει σε βάθος χρόνου, την θεσμοθετημένη εκμετάλλευση του υπόλοιπου πληθυσμού σε μια επικράτεια, καθόλου γλωσσολογικά, ανθρωπολογικά, θρησκειολογικά ή ιστορικά δεδομένης ή ομοιογενούς και που κυμαίνεται η γεωγραφική της έκταση ανάλογα με το εύρος της ισχύος αυτής.
Η ομάδα αυτή, η αστική τάξη, αντικατέστησε παλαιότερους κυρίαρχους φεουδάρχες, ηγεμόνες, σουλτάνους διεύρυνε σχέσεις ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, τις μηχανές και ως εκ τούτου απέκτησε τεράστια εξουσία πάνω στη μοίρα των ανθρώπων συνολικά. Η αστική τάξη, δηλαδή οι κτήτορες μηχανών, γης και εργατών ως καθοδηγητική δύναμη από τη βιομηχανική εποχή και μετά, δημιούργησε το «εθνικό κράτος». Έναν μηχανισμό που αφενός προασπίζει την κερδοφορία του κεφαλαίου της, εφόσον διαχειρίζεται και ελέγχει πληρέστερα, σε κεντρικό επίπεδο, τα μέσα παραγωγής και αφετέρου διασφαλίζει την επιβίωση του καθεστώτος στο μέλλον, εφόσον υποκλέπτει την συναίνεση των υπηκόων, προσδίδοντας μεταφυσικές, μη ρεαλιστικές ονειρώξεις διαταξικού χαρακτήρα περί κοινής καταγωγής, κοινών στοιχείων πολιτισμού (γλώσσα, μουσική) κοινών ιδανικών για το μέλλον.
Η κυρίαρχη τάξη δημιούργησε μια ιδεολογία, ενοποιητική σε διάφορες κοινότητες ανθρώπων που κατοικούσαν αιώνες τη γη και που ήταν προϊόν της σύγχυσης των μεταναστεύσεων, των εκτοπίσεων, των διαφυλετικών και εσωφυλετικών πολέμων, των αέναων πολιτισμικών αλληλεπιδράσεων. Οι άνθρωποι αυτοί, αποτέλεσαν τη μεγάλη εργατική τάξη που έπρεπε να χαλιναγωγηθεί, για να εξαναγκασθεί να έρθει να δουλέψει γι’ αυτούς. Έπρεπε να γίνει κτήμα του κάθε εργαζόμενου και συνειδητή επιλογή του, πως πρέπει να τον εκμεταλλεύονται, δια βίου, κάποιοι που κληρονόμησαν, ή σπανιότερα, κέρδισαν κεφάλαιο… γιατί έτσι. Γιατί μιλάνε ελληνικά. Γιατί έχουμε φιλότιμο.
Οι κάτοχοι κεφαλαίου, νοούμενοι ως αστική τάξη, κατάφεραν να εκβιάσουν τους εργάτες, να ερημώσουν την ύπαιθρο, να σπείρουν τη μιζέρια στις πόλεις, να οδηγήσουν εκατομμύρια ανθρώπινα όντα σε κατάσταση λιμοκτονίας και να επιβάλλουν την μεταβιομηχανική εθνική δουλοπαροικία. Και το πέτυχαν με θεσμοθέτηση από το νομοθέτη, επιβολή από το δικαστή και το χωροφύλακα και αγιοποίηση από τον παπά της ατομικής ιδιοκτησίας στον συλλογικά παραγόμενο πλούτο. Με άλλα λόγια, το έθνος ως ενοποιητικό ιδεολογικό κατασκεύασμα αποσκοπεί στην ηθική νομιμοποίηση της κλοπής του πλούτου αυτού.
Το έθνος ως μηχανισμός, προάγει τη φαντασιακή συγγένεια, μια εύπεπτη πραγματικότητα, μια άυλη παρηγοριά, για να εξασφαλίσει την συναίνεση, το κοπάδιασμα των ανθρώπων για την ευκολότερη διαχείρισή τους ως παραγωγικούς πόρους. Τα έχνη, ως λέξη σώζεται ακόμα στην Κρήτη (με τροπή του θ σε χ) δηλώνοντας κοπάδι ζώων. Τα εθνικά σύμβολα για τον υπήκοο λειτουργούν όπως τα καθρεφτάκια και οι χάντρες που έδιναν οι ισπανοί αποικιοκράτες στους ιθαγενείς της Αμερικής ως αντάλλαγμα της λεηλασίας των ζωών τους. Είναι φανταχτερά και έχουν μια μυστικιστική διάσταση που σαγηνεύει. Το συλλογικό υποσυνείδητο, λόγω μιμιτισμού, συνήθειας, παράδοσης, πνευματικής συσκότισης των μαζών, θρησκοληψίας, μπορεί εύκολα να «δρομολογηθεί» από την εξουσία εκεί που θέλει αυτή. Το ελληνικό κράτος και κεφάλαιο δηλαδή, αφού πρώτα μου κλέψει τον κόπο μου, με φορολογήσει, με δικάσει, με αφήσει αγράμματο, με αφήσει νηστικό και άρρωστο – και αν δε με στείλει σε κανένα πόλεμο να σκοτωθώ – τότε, θα μου δώσει ένα πλαστικό σημαιάκι να πάω στην παρέλαση.
Η κάθε εθνική αστική τάξη ενορχήστρωσε την τέλεια απάτη. Είπε στη εργατική τάξη πως όλοι είμαστε ένα, πλούσιοι και φτωχοί σε αυτόν τον τόπο και πρέπει να ανταγωνιστούμε τους άλλους δίπλα. Σήκωσε τη σημαία του εθνικού εγωισμού ως κίνητρο παραγωγικότητας μιας κρεατομηχανής και οι εργάτες την αποδέχτηκαν, την έκαναν δική τους και ξέχασαν τα διδάγματα της πρώτης διεθνούς των εργατών. Πράγμα που τους οδήγησε στις εκατόμβες νεκρών, εκατομμυρίων εργαζομένων του πρώτου και του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου και των υπόλοιπων τοπικών πολέμων μέχρι σήμερα. Η ελληνική αστική τάξη βροντοφωνάζει εδώ και δύο αιώνες: «είμαστε έλληνες, είμαστε χριστιανοί, είμαστε απόγονοι κάποιων ένδοξων προγόνων». Κούφια λόγια. Άδεια πουκάμισα. «Εν μέρει εθνικός και εν μέρει χριστιανίζων», λέει ο Καβάφης. «Και ο παππούς μου κολίγας κι αυτός», λέει ο Κηλαϊδόνης.
Πόσο κοινά και ομοιογενή κοινωνικά χαρακτηριστικά έχουν μεταξύ τους οι άρχοντες και οι αρχόμενοι, ώστε να συνθέτουν την «εθνική» υπόσταση του συνόλου; Πόση εθνολογική συνάφεια υπήρχε μεταξύ του «ελέω θεού» Καποδίστρια, που σκέπτονταν και έγραφε τους λόγους του στα γαλλικά, για να διαβαστούν σε σαλόνια τουρκόφωνων κοτζαμπάσηδων και να μεταφραστούν από φαναριώτες αστούς σε αρχαΐζουσας καθαρεύουσα, γλώσσα ακατάληπτη από το πληθυσμό, από τη μια μεριά και του φτωχού υπηκόου από την άλλη, όπου κάποιος μιλούσε αλβανικά, σλάβικα, τούρκικα, βλάχικα, σαρακατσάνικα, κρητικά, τσακώνικα, επτανησιώτικα, άλλος ήταν χριστιανός, άλλος μουσουλμάνος άλλος εβραίος.
Πόσο κοινό, άραγε, ιστορικό παρελθόν, παρόν – μέσω της γλώσσας, των θεσμών, της συλλογικής ευμάρειας κ.α. – και μέλλον είχαν π.χ. ο αρβανιτόφωνος κοινωνικός αγωνιστής Καραϊσκάκης με τον Μαυροκορδάτο, ο Παλαμάς με το Μεταξά, οι απεργοί της χαλυβουργίας με τον βιομήχανο Μάνεση, τα παιδιά μας με τα παιδιά του συντοπίτη Βαρδινογιάννη; Πόσα κοινά έχουν άραγε ο Ωνάσης, ο Νιάρχος, ο Μποδοσάκης, οι Βενιζέλοι, οι Παπανδρέου, οι Ράλληδες, οι Αβέρωφ, οι Σούρληδες, οι Εβερτ, οι Καραμανλήδες, οι συνεργάτες των ναζί και καμιά εκατοστή οικογενειακές οικονομικά εύρωστες «επιχειρήσεις», από τη μια με τα εκατομμύρια ανθρώπων της προσφοράς, του μόχθου, της φτώχιας, της προσφυγιάς της μετανάστευσης, της ανεργίας, των διώξεων, εκτοπίσεων, φυλακίσεων, βασανισμών, της αλητείας; Τι σχέση έχουν αυτοί με εμάς;
Το έθνος αποτελεί την ιδεολογική πλατφόρμα στήριξης του κράτους και του αστικού Νόμου. Είναι δομικό στοιχείο του καπιταλισμού και η διχόνοια και το μίσος ανάμεσα στα «έθνη», αναπόφευκτη συνέπειά του. Το έθνος λειτουργεί ως εργαλείο χειραγώγησης των μαζών στα χέρια του κράτους και του κεφαλαίου, που αποτελούν την αστική τάξη ή ακριβέστερα λειτουργεί ως βαθμολογική κλίμακα αποδόσεων εθνικοφροσύνης και νομιμοφροσύνης των υπηκόων, στο σχολείο, στο στρατό, στο πανεπιστήμιο, στη μισθωτή δουλειά, στην εκκλησία, στο δικαστήριο, στο ψυχιατρείο, στη φυλακή, στα πεδία των μαχών, στα πρέπει και στα μη, σε μαζικές κοινωνικές διεργασίες οργανωμένες από πάνω προς τα κάτω και από το κέντρο προς την περιφέρεια. Το ακριβώς αντίθετο θα αποτελούσε επαναστατική πρακτική και πολιτική. Μια συμμετοχική, ελευθεριακή κοινωνική και οικονομική οργάνωση σε παγκόσμιο επίπεδο με στόχο την παγκόσμια συναδέλφωση των λαών μέσω της καταστροφής των εξουσιών τους.
Η ανθρωπότητα είναι επτά δις. Ενεργός και παραγωγικά ικανός πληθυσμός είναι περίπου τα πέντε. Αυτοί παράγουν πλούτο, ορίζοντάς τον ως το λογιστικό άθροισμα όλων των εργασιών, σωματικών ή πνευματικών, που παράγουν έργο. Στον καπιταλισμό όμως, η παραπάνω διαδικασία γίνεται όταν ο χώρος παραγωγής, η πρώτη ύλη και ο εργάτης, ως συντελεστές παραγωγής κάποιου έργου, ανήκουν ιδιοκτησιακά σε άλλον ο οποίος κερδοσκοπεί εις βάρος του καταναλωτή του έργου και του εργάτη που το έφτιαξε. Αν δεν κερδίζει αρκετά, δεν έχει κίνητρο συνέχισης της παραγωγής. Κάποια λίγα εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, λοιπόν, από αυτά τα πέντε δις, ελέγχουν το σύνολο της παραγωγής μέσω της ιδιοκτησίας των συντελεστών της και καθίστανται μια παγκόσμια οικονομική ολιγαρχία που απομυζά τον συλλογικά παραγόμενο πλούτο. Οι ολιγάρχες αυτοί, λίγοι σε κάθε τόπο, επειδή ως παραγωγικό κίνητρο, έχουν την απληστία, ανέπτυξαν ανταγωνιστικές σχέσεις μεταξύ τους. Ο καθένας τους φοβάται και ζηλεύει τον άλλο. Συμφώνησαν λοιπόν, να πουν στους λαούς πως χωρίζονται σε έθνη. Για να έχει ο καθένας τους τον δικό του στρατό ή εργατικό προσωπικό και να διαφυλάξει την κυριαρχία του έναντι άλλων. Και για να πεισθούν οι λαοί και να εθελοτυφλήσουν στην κοινωνική αδικία, πλασάρουν το νεφελώδες εθνικό φαντασιακό.
Ο εβραίος μεγαλοβιομήχανος Krupp, ως βασικός στυλοβάτης του Βέρμαχτ και του ναζισμού, λειτούργησε προασπιζόμενος τα συμφέροντα της τάξης του και όχι της καταγωγής του. Η αστική τάξη όμως, δυστυχώς, είναι και η μοναδική που έχει στο σύνολό της ταξική συνείδηση και όχι εθνική. Οι κατώτερες τάξεις αποκοιμισμένες, ρημαγμένες, εξαπατημένες, ορέγονται «εθνικά μεγαλεία», σημαιάκια, παρελάσεις, πολιτικά κόμματα, εθνικούς θεσμούς και ήρωες μαρμαρωμένους για να παρηγοριούνται.
ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ,
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ,
ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΩΤΕΡΩΝ ΣΤΡΩΜΑΤΩΝ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ
Κατάληψη RosaNera, Χανιά 2012
κατεβάστε το αρχείο σε μορφή γουόρντ